BŁĘDY MEDYCZNE

Kategorie błędów medycznych

W doktrynie i orzecznictwie można wyróżnić cztery kategorie błędów medycznych.

W pierwszej kolejności można wskazać błąd diagnostycznym (terapeutycznym), który wynika z braku  przestrzegania aktualnych wymogów wiedzy medycznej. Za winę lekarza uznać błędny sposób leczenia, który rozmija się  ze wskazaniami wiedzy i sztuki lekarskiej, przy pominięciu innych metod leczenia oraz zwłoka z zasięgnięciem opinii lekarza specjalisty, jak również   brak prawidłowej informacji dla pacjenta. Stwierdzić należy, że gdy lekarz zaniechał leczenia pomimo, że powinien i mógł zdiagnozować dolegliwość lub po prostu zlekceważył jej objawy stanowi to podstawę odpowiedzialności.  Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia  1996 r. o zawodzie lekarza (Dz.U. z 1997 r. Nr 28, poz. 152 ze zm.; następnie  ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty  lekarz może przeprowadzić badanie lub udzielić  innych świadczeń zdrowotnych, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w  ustawie, po wyrażeniu zgody przez pacjenta. Uprawnieniu pacjenta do uzyskania informacji odpowiada po stronie lekarza  obowiązek jej udzielenia.   Spoczywający na lekarzu obowiązek  wyjaśnienia pacjentowi konsekwencji zabiegu operacyjnego ma na celu takie  zapoznanie pacjenta ze stanem jego zdrowia i następstwami tego zabiegu, ażeby  pacjent podejmował decyzje o wyrażeniu zgody na ten zabieg z pełną świadomością, na co się godzi i czego się może spodziewać.

Zakres udzielanych pacjentowi informacji musi być uzależniony od  rodzaju zabiegu, w szczególności od tego czy w danym wypadku za jego  przeprowadzeniem przemawiają bezwzględne czy względne wskazania, czy też  chodzi jedynie o zabieg kosmetyczny. Zakres ten sięga najdalej w przypadku zabiegów  operacyjnych przeprowadzanych wyłącznie dla celów estetycznych, natomiast w  sytuacji, w której zachodzi bezwzględna konieczność operacji, lekarz powinien wyjaśnić pacjentowi tylko cel i rodzaj zabiegu oraz zwykłe jego następstwa; nie  musi, a nawet ze względu na samopoczucie i zdrowie pacjenta nie powinien  zapoznawać go z nietypowymi następstwami, nie objętymi normalnym ryzykiem podejmowanego zabiegu, które w szczególnych wypadkach powikłań mogą  wystąpić. Jeżeli operacja jest niezbędna do ratowania życia chorego, lekarz nie  powinien udzielać pacjentowi informacji o powikłaniach, które zdarzają się  niezmiernie rzadko, ponieważ mogłyby to wpłynąć ujemnie na psychikę chorego i  doprowadzić do bezpodstawnej odmowy wyrażenia zgody na dokonanie zabiegu  albo do zwiększenia ryzyka operacji. Co do zakresu informacji, jakich lekarz powinien udzielić pacjentowi na etapie udzielania pierwszej pomocy, nie  ulega wątpliwości, że pacjent powinien uzyskać niezbędne informacje o tym, co  wyznacza jego decyzję, nie mając pełnej orientacji może bowiem bagatelizować  dolegliwości i zrezygnować z poddania się terapii, na którą byłby skłonny się  zdecydować, gdyby miał pełny wgląd w dokonane rozpoznanie i jego  konsekwencje.  

Następnie wyróżnić należy błąd formalny polegający nieprzestrzegania wymogów prawa medycznego -  w zakresie na przykład prowadzenia dokumentacji medycznej lub błędów przy wystawianiu recept. Wątpliwe jest jednak czy taki błąd może faktycznie spowodować szkodę u pacjenta, jednak nie można wykluczyć takiej sytuacji.   Kolejnym błędem jest błąd techniczny , który sprowadza się do wadliwego  wykorzystania sprzętu medycznego lub technik zabiegowych. W tym wypadku rzadko występuje samoistnie i powiązany jest z błędem terapeutycznym. Na końcu należy wspomnieć także błąd organizacyjny związany z działaniem podmiotu leczniczego i polegający na braku zapewnienia właściwych warunków septycznych. W praktyce najczęściej ten błąd przejawia się w procesach o zakażenie gronkowcem.