PODSTAWA ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA WYPADKI KOMUNIKACYJNE

Zasady ponoszenie odpowiedzialności za wypadki komunikacyjne

Odpowiedzialność za szkody wyrządzone ruchem wszelkich mechanicznych środków komunikacji poruszanych za pomocą sił przyrody oparta została na zasadzie ryzyka.  Fakt uniewinnienia kierowcy samochodu, który spowodował wypadek śmiertelny nie ma wpływu na odpowiedzialność samoistnego posiadacza samochodu na zasadzie ryzyka (art. 436 § 1 kc w zw. z art. 435 § 1 kc), a tym samym i na odpowiedzialność pozwanego Państwowego Zakładu Ubezpieczeń z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.

Okoliczności wyłączające odpowiedzialność  

Okolicznościami wyłączające odpowiedzialność zostały określone przez Kodeksie cywilnym. Należą do nich
 a) siła wyższa,
 b) wystąpienie wyłącznie z winy poszkodowanego,
 c) wystąpienie wyłącznie z winy osoby trzeciej, za którą posiadacz pojazdu mechanicznego nie ponosi odpowiedzialności.

Mogą wystąpić także okoliczności powodujące zmniejszenie odszkodowania. Zachowanie się małoletniego poszkodowanego, któremu z powodu wieku winy przypisać nie można, może stosownie do art. 362 kc uzasadniać zmniejszenie odszkodowania należnego od osoby odpowiedzialnej za szkodę. Nie można mówić o zawinieniu - przy nieprawidłowym nawet cofnięciu się przechodnia w czasie przechodzenia przez jezdnię - gdy owa nieprawidłowość została wywołana strachem przed innymi samochodami, choćby nawet sytuacja na jezdni była obiektywnie błędnie przez niego oceniona.

Wyłączenie odpowiedzialności z tytułu ryzyka (art. 435 § 1 i 436 § 1 kc) następuje nie tylko wówczas, gdy szkoda nastąpiła wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, lecz także wtedy, gdy szkoda jest wyłącznie następstwem zawinionych działań (zaniechań) poszkodowanego i osoby trzeciej.Z kolei nieznany sprawca zaboru cudzego samochodu nie jest osobą trzecią w rozumieniu art. 435 § 1 kc  lecz posiadaczem tego samochodu.Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka   nie może iść tak daleko, aby można było ją wiązać z każdym ruchem pojazdu mechanicznego przy pominięciu przyczynowości w rozumieniu art. 361 kc. Odpowiedzialność ta nie wchodzi zatem w grę wówczas, gdy rowerzysta na skutek niewłaściwego stanu jezdni upadając zostanie wyrzucony pod nadjeżdżający z przeciwka samochód, którego kierowcy nie można postawić żadnego zarzutu.

Jednak uznać należy, że nie niekorzystne warunki atmosferyczne nie zwalniają z odpowiedzialności. W okresie ciężkich warunków atmosferycznych w porze zimowej (śnieżycy, zawiei, gołoledzi) utrzymanie dróg publicznych w stanie całkowitego bezpieczeństwa jest technicznie niemożliwe. Kierowca musi się zatem zawsze liczyć z możliwością napotkania odcinka drogi w stanie zagrażającym bezpieczeństwu jazdy. W tych więc warunkach stwierdzenie istnienia w konkretnym momencie czasu takiego nie zabezpieczonego odcinka drogi nie uzasadnia jeszcze domniemania, że funkcjonariusze służby drogowej zaniedbali swoje obowiązki. Dlatego też w każdym wypadku należy wyjaśnić i ustalić, czy przyczyną złego stanu drogi były zaniedbania służby drogowej