FORMY NIEPRAWIDŁOWE UMOWY POŻYCZKI

Zgodnie z treścią przepisu art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. Zatem przedmiotem pożyczki mogą być pieniądz, jak również  rzeczy oznaczone co do gatunku.  Pojęcie tych rzeczy - niemożliwe do generalnego określenia - należy oceniać według woli stron w każdym konkretnym przypadku. Przykładem rzeczy, które można oznaczyć co do gatunku, są płody rolne, surowce, towary przemysłowe. Chodzi więc o takie przedmioty, które określa się miarą, wagą i ilością (liczbą). Możliwość uczynienia przedmiotem pożyczki rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku powoduje w praktyce trudności w odróżnieniu od innych umów przewidujących wydanie takich rzeczy. Dlatego też istnieją przepisy o pożyczce nieprawidłowej .

Na podstawie art. 264 k.c. z związku z umową c Jeżeli użytkowanie obejmuje pieniądze lub inne rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, użytkownik staje się z chwilą wydania mu tych przedmiotów ich właścicielem. Po wygaśnięciu użytkowania obowiązany jest do zwrotu według przepisów o zwrocie pożyczki (użytkowanie nieprawidłowe). Dodatkowo zgodnie art. 845 k.c. w ramach regulacji umowy przechowania przewiduje się, że  jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku, stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce (depozyt nieprawidłowy).  

Oba przepisy modyfikują odpowiednie instytucje do postaci nieprawidłowej(irregulare), która polega na tym, że przedmiotem tych umów są - w odróżnieniu od postaci prawidłowej - nie rzeczy oznaczone in specie, lecz pieniądze (także waluta obca) albo inne rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, którymi przechowawca/użytkownik, jako ich właściciel od chwili zawarcia umowy, może rozporządzać i używać według własnego uznania. W rezultacie obowiązek zwrotu dotyczy nie rzeczy tych samych; lecz takich samych - w tej samej ilości i jakości.

W tym względzie podkreślić należy jednak, że stosowanie przepisów o pożyczce nie oznacza, że w istocie mamy do czynienia z pożyczką. Jeżeli  umowa zawarta między stronami spełnia wszelkie przesłanki zarówno z art. 264 kc, jak też z art. 720 § 1 kc, to przypisanie   umowie zawartej w trybie art. 264 kc innej kwalifikacji prawnej (z art. 720 kc) bez wykazania pozorności treści oświadczenia woli stron w celu obejścia przepisów prawa stanowi dowolną i subiektywną interpretację, sprzeczną z zasadą autonomii woli stron stosunków cywilnoprawnych (art. 353[1] kc). Oczywiście obiektywne okoliczności jak  zaksięgowanie środków jako środki obrotowe i zobowiązania i możliwość dysponowania tymi środkami bez ograniczeń, traktując je jako własne środki obrotowe, przez stronę umowy może być uznane jako umowa pożyczki.

Radca prawny z Bydgoszczy pomoże w sprawach egzekucji administracyjnych, interpretacji podatkowych, odzyskiwania VAT oraz opodatkowania pożyczek. Więcej o naszych usługach TUTAJ