PRZEDMIOT OPODATKOWANIA PRZY UMOWIE POŻYCZKI

Od 1 stycznia 2001 r., tj. od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.jedn.: Dz. U. 2005 r. Nr 41 poz. 399) umowa pożyczki nie podlega opłacie skarbowej, lecz podatkowi od czynności cywilnoprawnych (art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy).  Zgodnie z art. 1 ust. 1. pkt 1 b) podatkowi podlegają  umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. Ponadto na podstawie litery j) podatkowi podlegają umowy depozytu nieprawidłowego.

Podstawa opodatkowania jest jednym z podstawowych elementów konstrukcyjnych podatku – obok podmiotu, przedmiotu i stawek podatkowych – stanowiąc wartościowe lub ilościowe ujęcie przedmiotu podatku. Jak wskazano w poprzednim rozdziale konsensualny charakter pożyczki powoduje, że to chwila zgodnego oświadczenia woli stron stanowi o jej zawarciu, tym samym o chwili powstania obowiązku uiszczenia podatku. Ani wydanie przedmiotu pożyczki, ani prawo dochodzenia jego wydania nie zmienia konsensualnego charakteru czynności. Umowa ta jest ważna i podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych niezależnie od wydania pieniędzy. Przedmiotem podatku od czynności cywilnoprawnych nie jest jednak sam fakt świadczenia na podstawie umowy pożyczki, lecz fakt zawarcia umowy, w której jedna ze stron czyli pożyczkodawca jest zobowiązany, a druga ze stron, to jest pożyczkobiorca jest uprawniony do otrzymania określonego świadczenia. Oświadczenie woli wskazujące na zamiar dokonania kompensaty jako sposobu umorzenia wzajemnych zobowiązań pomiędzy pożyczkodawcą i pożyczkobiorcą jest elementem odrębnej, aniżeli pożyczka, czynności prawnej. Czynność ta jest natomiast obojętna z punktu widzenia obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Skoro przedmiotem podatku od czynności cywilnoprawnych sam fakt zawarcia umowy okoliczność, że wypłata kwot pieniężnych jest rozłożona na raty nie oznacza, że doszło do zawarcia kilku umów pożyczek, a jedynie, że spełnienie świadczenia przez udziałowca (przeniesienie prawa własności określonej kwoty pieniędzy) ma nastąpić w ratach.

Dla celów podatkowych nie ma także znaczenia forma zawarcia umowy. Niezachowanie wymaganej art. 720 § 2 k.c. formy pisemnej (a po zmianach dokumentowej) zawarcia umowy, ma jedynie ten skutek, że sama czynność prawna jest ważna, a ustawodawca nakazuje stosować tylko ograniczenia dowodowe określone w art. 74 § 1 k.c. Choć drobne pożyczki realizowane są często gotówkowo, to z prawnego punktu widzenia pożyczka pieniężna może być udzielona nie tylko przez wręczenie pożyczkobiorcy określonej ilości znaków pieniężnych, ale także przez przekazanie pożyczkobiorcy określonej sumy pieniężnej w każdej dostępnej formie - w tym przez elektroniczny przelew pieniądza bezgotówkowego. Czynność ta podlega obowiązkowi podatkowemu bez wzglądu na sposób przekazania środków. Także brak w umowie pożyczki określenia terminu zwrotu, oprocentowania ani zabezpieczenia, nie czyni jej umową nieważną, ani też nie kwalifikuje jej do innego rodzaju czynności cywilnoprawnych.

Jeżeli chodzi o formy nieprawidłowe użytkowania i przechowania to odpowiednie stosowanie przepisów o pożyczce odnosi się nie tylko o przepisów cywilnych, ale także podatkowych. A zatem czynność, w wyniku której doszło do przekazania pieniędzy nosi znamiona pożyczki, która zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit b) u.p.c.c. podlega opodatkowaniu. W zakresie wyłączeń spod u.p.c.c. wskazać należy, że przepisy u.p.c.c. dotyczące pożyczek nie obejmują swym działaniem pożyczki udzielonej spółce przez wspólnika.

Radca prawny z Bydgoszczy pomoże w sprawach egzekucji administracyjnych, interpretacji podatkowych, odzyskiwania VAT oraz opodatkowania pożyczek. Więcej o naszych usługach TUTAJ