SPRAWY KASACYJNE

Sprawy, w których można wnieść skargę kasacyjną

Skargę kasacyjną można wnieść od wydanego przez sąd drugiej instancji prawomocnego wyroku lub postanowienia w przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania kończących postępowanie.

Postanowieniem sądu drugiej instancji „w przedmiocie odrzucenia pozwu”, kończącym postępowanie jest orzeczenie oddalające zażalenie na postanowienie sądu pierwszej instancji odrzucające pozew, orzeczenie zmieniające postanowienie sądu pierwszej instancji oddalające, na podstawie art. 222 kpc, zarzut, którego uwzględnienie uzasadniałoby odrzucenie pozwu, a także orzeczenie - wydane w wyniku uwzględnienia apelacji - mocą którego uchylono zaskarżony wyrok i pozew odrzucono (III CSK 48/2006).

Do kategorii postanowień kończących postępowanie w sprawie należą tylko te, których uprawomocnienie się zamyka drogę do rozstrzygnięcia sprawy co do istoty przez sąd danej instancji, jeżeli w chwili ich wydania sąd jest zwolniony z obowiązku dalszego rozpoznawania sprawy(I CKN 421/2001). Postanowienie sądu wydane po prawomocnym zakończeniu postępowania międzyinstancyjnego nie jest postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie (I PKN 367/97).

W doktrynie i w orzecznictwie Sądu Najwyższego wyjaśniano wielokrotnie, że orzeczeniem kończącym postępowanie w sprawie jest takie, które kończy sprawę jako całość. Przez zakończenie „sprawy” rozumiano przy tym zakończenie postępowania odnośnie samego przedmiotu żądania (np. uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 25 czerwca 1966 r. III PZP 16/66 OSNCP 1966/12 poz. 205).

Na gruncie kodeksu postępowania cywilnego przyjmuje się za „postanowienia kończące postępowanie w sprawie” te z nich, które aczkolwiek nie rozstrzygają o istocie sprawy, to jednak zamykają drogę do dalszego jej prowadzenia. Pod to pojęcie natomiast nie podpadają postanowienia kończące postępowanie w pewnych sprawach wpadkowych (III CZ 89/97).

Skarga jest środkiem zaskarżenia od orzeczenia wydanego przez sąd drugiej instancji, nie należy więc do postępowania kasacyjnego kontrola poprzedzającego go orzeczenia sądu pierwszej instancji. Może być ono przedmiotem osądu Sądu Najwyższego jedynie pośrednio w ramach skierowanego przeciwko orzeczeniu sądu drugiej instancji zarzutu naruszenia przepisów procesowych przez oddalenie apelacji, której zarzuty były uzasadnione (I CKN 379/99). Kontrola kasacyjna dokonywana przez Sąd Najwyższy obejmuje stosowanie prawa - procesowego i materialnego - przez sąd drugiej instancji, jeśli zaś chodzi o naruszenia prawa popełnione przez sąd pierwszej instancji, to mogą one być wytykane w apelacji (I CKN 445/97).

Skarga wniesiona od wyroku sądu pierwszej instancji podlega odrzuceniu jako niedopuszczalna (II CKN 576/99).

Niedopuszczalna jest skarga od orzeczenia o skardze o wznowienie postępowania w sprawie, w której niedopuszczalna jest kasacja(I CZ 29/98 ).

Skarga musi się odnosić do orzeczenia zawierającego merytoryczne rozstrzygnięcie. Jeżeli w toku sprawy zostało wydane orzeczenie „uzupełniające” orzeczenie sądu pierwszej instancji, to kasacja powinna być mimo to skierowana na to „uzupełniające” orzeczenie (III CK 647/2004).

Niedopuszczalna jest skarga od samego uzasadnienia wyroku bez równoczesnego zaskarżenia jego sentencji (I CZ 174/97).

Co do postanowień skarga jest dopuszczalna w zakresie:

• postanowienia sądu drugiej instancji oddalające zażalenie na postanowienie sądu pierwszej instancji odrzucające odwołanie od decyzji organu rentowego (I UK 314/2005),
• postanowienia sądu drugiej instancji, kończącego postępowanie w sprawie o stwierdzenie wykonalności orzeczenia sądu zagranicznego lub wydanego za granicą orzeczenia sądu polubownego (I CKN 887/98),
• postanowienia sądu drugiej instancji w przedmiocie stwierdzenia wykonalności zagranicznego orzeczenia sądowego (I CZ 10/2003 ),
• postanowienie sądu drugiej instancji oddalające zażalenie na postanowienie o przekazaniu sprawy innemu organowi (I PKN 34/96),
• postanowienie sądu II instancji oddalającego zażalenie na postanowienie sądu I instancji oddalające wniosek o stwierdzenie prawomocności orzeczenia (II CZ 27/99),
• postanowienia sądu drugiej instancji odrzucającego zażalenie na postanowienie o odrzuceniu skargi (II CZ 50/97),
• postanowienia sądu drugiej instancji odrzucającego wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi (II CZ 71/98),
• postanowienia sądu drugiej instancji kończącego postępowanie w przedmiocie określonej we wniosku istoty sprawy oraz od postanowienia tego sądu kończącego postępowanie w inny sposób (III CKN 41/96) 
  

Skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w następujacej kategorii orzeczeń:

• postanowienie o odrzuceniu skargi o stwierdzenie przewlekłości postępowania(III CZ 42/2006),
• postanowienie sądu drugiej instancji, oddalającego wniosek o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o zażądanie odpisu wyroku sądu drugiej instancji (I ACa 547/99),
• postanowienie sądu drugiej instancji uchylające postanowienie o odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania (I CK 37/2004),
• postanowienie sądu drugiej instancji w przedmiocie wpisu (lub wykreślenia) w księdze wieczystej wszczęcia egzekucji z nieruchomości (I CKN 155/97),
• postanowienie co do stwierdzenia wykonalności wyroku sądu polubownego (I CKN 182/2000),
• postanowienie w przedmiocie wykładni orzeczenia i postanowienie odmawiające sporządzenia uzasadnienia (I CKN 229/98),
• postanowienie Sądu II instancji rozstrzygającego w przedmiocie wniosku o ujawnienie w księdze wieczystej roszczenia o przeniesienie własności nieruchomości (I CKN 332/98),
• postanowienie sądu pierwszej instancji oddalające wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia apelacji zażalenie nie przysługuje (I CKN 367/99),
• postanowienie sądu drugiej instancji odrzucające wniosek o przywrócenie terminu do żądania doręczenia wyroku (I CKN 413/99),
• postanowienie sądu II instancji oddalające zażalenie na postanowienie sądu I instancji oddalające wniosek o przywrócenie terminu do żądania doręczenia wyroku z uzasadnieniem (I CKN 431/99),
• postanowienia sądu drugiej instancji dotyczącego ujawnienia w księdze wieczystej roszczenia o przeniesienie własności nieruchomości(I CKN 53/98),
• postanowienie sądu drugiej instancji oddalającego zażalenie na postanowienie co do stwierdzenia wykonalności orzeczenia sądu polubownego (I CKN 654/99),
• postanowienie oddalającego zażalenie na postanowienie oddalające zarzut niedopuszczalności drogi sądowej I CKN 718/99),
• postanowienie sądu II instancji, wydane na skutek zażalenia na postanowienie rozstrzygające wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, nie kończy postępowania w sprawie (I CZ 101/97),
• postanowienie sądu drugiej instancji oddalającego zażalenie na postanowienie w przedmiocie usunięcia przeszkody do dokonania wpisu (I CZ 124/98),
• postanowienie sądu drugiej instancji oddalające zażalenie na postanowienie sądu pierwszej instancji, odmawiające zwolnienia od kosztów sądowych (w całości lub w części)(I CZ 27/97),
• postanowienie sądu drugiej instancji w przedmiocie wyłączenia sędziego (I CZ 38/96),
• postanowienie sądu drugiej instancji oddalające zażalenie na postanowienie o oddaleniu wniosku o przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu od wyroku zaocznego (I PKN 348/2001),
• postanowienia sądu drugiej instancji zawieszającego rygor natychmiastowej wykonalności nadany wyrokowi przez sąd pierwszej instancji (I PZ 60/99),
• postanowienia oddalającego zażalenie na sprostowanie w orzeczeniu oczywistej omyłki (II CZ 158/98),
• postanowienie Sądu drugiej instancji wydane po rozpoznaniu zażalenia na postanowienie Sądu pierwszej instancji w sprawie odtworzenia zaginionych lub zniszczonych akt (II CZ 170/97),
• Postanowienie sądu drugiej instancji odrzucające zażalenie na postanowienie sądu pierwszej instancji przekazujące sprawę wydziałowi cywilnemu tego samego sądu (II UZ 165/99),
• postanowienia sądu drugiej instancji w przedmiocie klauzuli wykonalności (III CKN 1032/98),
• postanowienia sądu drugiej instancji w sprawie wykreślenia hipoteki przymusowej (III CZP 27/98).
  

Skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych, a w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych – niższa niż dziesięć tysięcy złotych. Jednakże w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia w sprawach o przyznanie i o wstrzymanie emerytury lub renty oraz o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego.

Niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia skarga kasacyjna przysługuje także w sprawach o odszkodowanie z tytułu wyrządzenia szkody przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem

Skarga kasacyjna jest niedopuszczalna także w sprawach:
1) o rozwód, o separację, o alimenty, o czynsz najmu lub dzierżawy oraz o naruszenie posiadania;
2) dotyczących kar porządkowych, świadectwa pracy i roszczeń z tym związanych oraz o deputaty lub ich ekwiwalent;
3) rozpoznanych w postępowaniu uproszczonym.

W sprawach w postępowaniu nieprocesowym od wydanego przez sąd drugiej instancji postanowienia co do istoty sprawy oraz od postanowienia w przedmiocie odrzucenia wniosku i umorzenia postępowania kończących postępowanie w sprawie – w sprawach z zakresu prawa osobowego, rzeczowego i spadkowego – przysługuje skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

W sprawach z zakresu prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli skarga kasacyjna przysługuje tylko w sprawach o przysposobienie oraz o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, chyba że wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż sto pięćdziesiąt tysięcy złotych.

W postępowaniu rejestrowym skarga kasacyjna przysługuje jedynie od postanowień sądu drugiej instancji w przedmiocie wpisu lub wykreślenia z rejestru podmiotu podlegającego rejestracji.

Skarga kasacyjna nie przysługuje w sprawach dotyczących:
1) przepadku rzeczy;
2) zarządu związanego ze współwłasnością lub użytkowaniem;
3) zabezpieczenia spadku i spisu inwentarza, wyjawienia przedmiotów spadkowych, zarządu spadku nieobjętego oraz zwolnienia wykonawcy testamentu;
4) zniesienia współwłasności i działu spadku, jeżeli wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż sto pięćdziesiąt tysięcy złotych;
5) likwidacji niepodjętych depozytów.

Jeżeli nie są Państwo zadowoleni z wyniku postępowania cywilnego prosimy zapoznać się z zakresem usług radców prawnych w zakresie wnoszenia skarg kasacyjnych przedstawionym tutaj.