Jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku rozwodowym orzeka także o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków. W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka. Na zgodny wniosek stron sąd może w wyroku orzekającym rozwód orzec również o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe.
Orzekając o wspólnym mieszkaniu małżonków sąd uwzględnia przede wszystkim potrzeby dzieci i małżonka, któremu powierza wykonywanie władzy rodzicielskiej.
Celem wszystkich form rozstrzygania w wyroku rozwodowym o wspólnym mieszkaniu rozwodzących się małżonków jest rozgraniczenie sfery ich uprawnień do tego mieszkania zmierzające do ich odseparowania. Możliwości definitywnego odseparowania stwarza orzeczenie o eksmisji jednego z małżonków oraz o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu go jednemu z małżonków. Definitywne odseparowanie rozwiedzionych małżonków może nastąpić również w wyniku podziału w wyroku rozwodowym - na wniosek jednego z nich - wspólnego majątku, jeżeli w skład tego majątku wchodzi lokal mieszkalny podlegający podziałowi. W braku przesłanek do definitywnego orzeczenia o wspólnym mieszkaniu małżonków w jednej z wyżej wymienionych form sąd rozstrzyga z urzędu o sposobie korzystania przez rozwiedzionych małżonków ze wspólnego mieszkania.
Sąd nie jest obowiązany orzec w wyroku rozwodowym o sposobie korzystania przez małżonków ze wspólnego mieszkania, jeżeli małżonkowie dokonali faktycznego podziału lokalu mieszkalnego i żaden z nich nie wnosi o zamieszczenie w wyroku rozwodowym orzeczenia w tym przedmiocie.
Rozstrzygnięcie o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków obejmuje w zasadzie każde mieszkanie, zajmowane przez nich, tzn. mieszkanie znajdujące się faktycznie w ich dyspozycji niezależnie od posiadanego tytułu prawnego; w szczególności może to być mieszkanie, do którego obojgu małżonkom lub jednemu z nich przysługuje tytuł prawny wynikający z prawa własności, spółdzielczego prawa do lokalu, służebności osobistej, stosunku najmu na podstawie umowy albo decyzji o przydziale, nie wyłączając mieszkań funkcyjnych, osobnych kwater stałych przydzielonych przez wojskowy organ kwaterunkowy lub mieszkań przydzielonych w innym trybie, stosunku podnajmu lub stosunku użyczenia, a nawet mieszkanie zajmowane bez tytułu prawnego.
Pojęcie wspólnego mieszkania, gdy chodzi o orzeczenie eksmisji nie obejmuje mieszkania, należącego do odrębnego majątku tego z małżonków, przeciwko któremu skierowane jest żądanie orzeczenia eksmisji, a także mieszkania, przydzielonego takiemu małżonkowi wyłącznie w związku ze sprawowaną przez niego funkcją, w szczególności jako mieszkania funkcyjnego.
Przedmiotem orzeczenia o podziale albo o przyznaniu jednemu z małżonków może być takie mieszkanie, wspólnie zajmowane przez małżonków, do którego prawo przysługuje obojgu rozwodzącym się małżonkom.
Orzeczenie o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania przez czas zamieszkiwania w nim rozwiedzionych małżonków polega z reguły na tymczasowym rozdzieleniu małżonków przez przydzielenie każdemu z nich określonej części wspólnego mieszkania do odrębnego korzystania. Orzeczenie to powoduje takie konsekwencje jak podział rzeczy. W miarę potrzeby sąd może również unormować wzajemne stosunki stron przez czas wspólnego ich zamieszkiwania w drodze wydania odpowiednich nakazów lub zakazów.
Jeżeli przydzielenie każdemu z małżonków do odrębnego korzystania poszczególnych części wspólnego mieszkania nie może objąć wszystkich pomieszczeń, w szczególności takich jak kuchnia, łazienka, piwnica lub strych, sąd w sentencji wyroku rozwodowego szczegółowo określa pomieszczenia przyznane każdemu z rozwiedzionych małżonków do odrębnego wyłącznego korzystania, jak również te pomieszczenia, które pozostają nadal we wspólnym używaniu obojga małżonków. Ze względu na prowizoryczny, z natury rzeczy przejściowy, charakter orzeczenia o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania sąd nie jest związany obowiązującymi normatywami powierzchni mieszkalnej, wyznaczonej każdemu z małżonków do tymczasowego odrębnego korzystania.
Orzeczenie w wyroku rozwodowym o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania, w którym przebywa tylko jeden małżonek, może nastąpić wyjątkowo. Nie zachodzi potrzeba takiego orzekania, jeśli drugi małżonek opuścił mieszkanie dobrowolnie i nie zachodzą inne okoliczności szczególne usprawiedliwiające potrzebę powrotu.
Stosownie do okoliczności konkretnej sprawy, a zwłaszcza w razie niemożności wyodrębnienia poszczególnych części mieszkania do korzystania przez każdego z małżonków, sąd powinien rozważyć potrzebę zamieszczenia w sentencji wyroku rozwodowego odpowiednich nakazów lub zakazów np. zakazu wprowadzania do wspólnego mieszkania osób trzecich, zapewniających ochronę małżonka, zmuszonego do dalszego współmieszkania z rozwiedzionym małżonkiem, przed możliwą z jego strony samowolą.
O sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania sąd orzeka w zasadzie wtedy, gdy w chwili wydania wyroku rozwodowego małżonkowie zajmują to mieszkanie, tzn. faktycznie z niego korzystają. Jednakże sąd może orzec o sposobie korzystania z tego mieszkania także w wypadku, gdy małżonek nie przebywa w nim tylko przejściowo, w szczególności gdy - nie rezygnując ze wspólnego mieszkania - zmuszony był je opuścić na skutek samowolnego, sprzecznego z prawem lub zasadami współżycia społecznego, postępowania drugiego małżonka.
Potrzeba orzeczenia o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków nie zachodzi wtedy, gdy małżonkowie faktycznie nie zajmują wspólnie tego mieszkania, gdyż jeden z nich z własnej woli - lub nawet wskutek przyczyn od niego niezależnych - przebywa gdzie indziej.
Eksmisji jednego z małżonków ze wspólnego mieszkania jest ograniczona do wypadku rażąco nagannego postępowania małżonka, uniemożliwiającego wspólne zamieszkiwanie stron po rozwodzie. Orzeczeniu eksmisji w tym trybie nie stoi na przeszkodzie okoliczność, że eksmitowany małżonek w dacie wyrokowania przejściowo nie przebywa we wspólnym mieszkaniu, nie rezygnując jednak z dalszego zamieszkiwania w tym mieszkaniu. Prawomocne orzeczenie eksmisji jednego z małżonków powoduje utratę przez niego przysługującego mu dotychczas prawa zamieszkiwania w mieszkaniu i zachowanie prawa do dalszego zamieszkiwania tylko przez drugiego małżonka.
Szczególna podstawa orzeczenia eksmisji ma zastosowanie tylko w procesie rozwodowym, po zakończeniu bowiem tego procesu rozwiedziony małżonek może oprzeć żądanie eksmisji drugiego małżonka tylko na podstawach przewidzianych w kodeksie cywilnym i prawie lokalowym.
Zapraszamy do zapoznania się z ofertą usług radców prawnych z Bydgoszczy zaprezentowaną tutaj.
MFLegal Kancelaria Radcy Prawnego zapewnia kompleksową obsługę prawną we wszystkich aspektach działalności prowadzonej przez naszych Partnerów. Zapewniamy doradztwo prawne w sprawach skarg kasacyjnych, apelacji, sprzeciwów od nakazów zapłaty, a także prawa medycznego spadkowego, rozwódów i odszkodowań.
 |
 |
 |
 |
 |
